Hàng loạt chính sách mới liên quan đến kinh tế có hiệu lực từ 1/7

Qua đó, tạo hành lang pháp lý mới cho hoạt động sản xuất - kinh doanh và quản lý nhà nước. Đây là bước chuyển quan trọng trong cải cách hành chính, hiện đại hóa quản lý nhà nước, đồng thời tạo hành lang pháp lý đồng bộ, minh bạch hơn cho hoạt động sản xuất - kinh doanh.

* Nhiều điểm mới trong Luật Thuế GTGT 

Ngày 26/11/2024, Quốc hội đã thông qua Luật Thuế giá trị gia tăng (GTGT) 2024, thay thế Luật Thuế GTGT năm 2008. Luật mới có hiệu lực từ ngày 1/7/2025 với nhiều nội dung sửa đổi quan trọng.

Quốc hội thảo luận về dự thảo Luật Thuế giá trị gia tăng (sửa đổi). Ảnh: Doãn Tấn - TTXVN

Một số điểm đáng chú ý gồm: điều chỉnh đối tượng không chịu thuế (bỏ miễn thuế đối với phân bón, thiết bị nông nghiệp, tàu đánh bắt xa bờ, dịch vụ chứng khoán); bổ sung hàng hóa nhập khẩu phục vụ mục đích từ thiện, cứu trợ vào diện không chịu thuế.

Giá tính thuế GTGT đối với hàng nhập khẩu sẽ bao gồm: giá nhập khẩu cộng các loại thuế như thuế nhập khẩu, tiêu thụ đặc biệt và bảo vệ môi trường. Đặc biệt, hàng hóa - dịch vụ khuyến mại được tính thuế bằng 0, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp.

Về thuế suất, một số mặt hàng chuyển từ không chịu thuế sang áp dụng mức 5%, như phân bón, tàu khai thác thủy sản; đồng thời, nhiều mặt hàng đang chịu thuế 5% sẽ tăng lên 10%.

Luật cũng mở rộng điều kiện khấu trừ và hoàn thuế, yêu cầu có chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt với mọi giao dịch. Doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực chịu thuế 5% sẽ được hoàn thuế nếu sau 12 tháng chưa khấu trừ đủ 300 triệu đồng thuế đầu vào.

* Tăng cường quản lý kỹ thuật an toàn trong khai thác khoáng sản

Luật Địa chất và Khoáng sản số 54/2024/QH15, có hiệu lực từ ngày 1/7/2025, bổ sung nhiều quy định nhằm tăng cường an toàn kỹ thuật trong hoạt động khai thác khoáng sản.

Theo Điều 60 của Luật, các mỏ có nguy cơ cao về mất an toàn phải đáp ứng yêu cầu nghiêm ngặt: nhân sự điều hành phải có đào tạo chuyên sâu; thiết bị khai thác phù hợp với điều kiện địa chất và nguy cơ cháy nổ; đồng thời bố trí lực lượng ứng cứu khẩn cấp bán chuyên trách tại chỗ.

* Tăng cường kỷ cương và minh bạch trong hoạt động quy hoạch đô thị, nông thôn 

Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn số 47/2024/QH15, được Quốc hội thông qua ngày 26/11/2024 và có hiệu lực từ ngày 1/7/2025. Luật quy định rõ các hành vi bị nghiêm cấm nhằm siết chặt kỷ cương trong công tác quy hoạch, như: can thiệp trái pháp luật vào quy hoạch, cố ý cung cấp sai thông tin hoặc làm giả hồ sơ, hủy hoại mốc quy hoạch, sử dụng sai nguồn kinh phí hỗ trợ.

Một điểm mới đáng chú ý là quy định chi tiết về nội dung quy hoạch phân khu và quy hoạch chi tiết đô thị. Trong đó, các chỉ tiêu kinh tế - kỹ thuật, tổ chức không gian kiến trúc, bố trí nhà ở, hạ tầng, công trình công cộng ngầm và giải pháp bảo vệ môi trường được quy định rõ ràng.

Đặc biệt, trong vòng 15 ngày kể từ khi quy hoạch được phê duyệt, các nội dung phải được công bố công khai, trừ phần thuộc bí mật Nhà nước. Nội dung công bố bao gồm quyết định phê duyệt, bản vẽ, thuyết minh và quy định quản lý theo quy hoạch.

* Phân quyền, phân cấp trong quản lý thuế

Ngày 11/6/2025, Chính phủ ban hành Nghị định 122/2025/NĐ-CP về quy định chi tiết việc phân quyền, phân cấp trong lĩnh vực quản lý thuế, có hiệu lực từ ngày 1/7/2025.

Nghị định quy định rõ trách nhiệm các cấp trong việc quản lý hồ sơ khai thuế, thời hạn nộp và địa điểm nộp hồ sơ. Theo đó, người nộp thuế không phải nộp lại các chứng từ mà cơ quan nhà nước đã có. Các nội dung về hồ sơ khai thuế theo tháng, quý, năm; báo cáo lợi nhuận liên quốc gia; thời hạn và địa điểm nộp sẽ được hướng dẫn chi tiết bởi Bộ Tài chính.

Bên cạnh đó, việc khai thuế đối với các khoản thu như: tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, lệ phí trước bạ, khai thuế tại nhiều địa bàn hoạt động, hay qua giao dịch điện tử... đều được quy định cụ thể trong các phụ lục đi kèm Nghị định.

* Quản lý chặt thuế thương mại điện tử

Nghị định số 117/2025/NĐ-CP của Chính phủ Quy định quản lý thuế đối với hoạt động kinh doanh trên nền tảng thương mại điện tử, nền tảng số của hộ, cá nhân có hiệu lực từ ngày 1/7/2025 đánh dấu bước tiến mới trong minh bạch hóa thu thuế kinh doanh số.

Các sàn thương mại điện tử sẽ phải thực hiện nghĩa vụ khấu trừ và nộp thay thuế GTGT, thuế thu nhập cá nhân (TNCN) cho hộ, cá nhân kinh doanh trên nền tảng. Ảnh: Hoàng Nhị - TTXVN

Theo đó, các sàn thương mại điện tử sẽ phải thực hiện nghĩa vụ khấu trừ và nộp thay thuế GTGT, thuế thu nhập cá nhân (TNCN) cho hộ, cá nhân kinh doanh trên nền tảng. Các mẫu tờ khai và quy trình nộp thuế điện tử được quy định rõ, đồng thời cơ chế hoàn thuế tự động sẽ được triển khai, tạo thuận lợi cho người nộp thuế và cơ quan quản lý.

Quy định mới sẽ giúp tăng tính công bằng giữa thương mại truyền thống và thương mại điện tử, chống thất thu thuế và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Doanh nghiệp cần nhanh chóng cập nhật hệ thống nghiệp vụ, tích hợp chức năng nộp thuế thay để tuân thủ đầy đủ quy định.

* Mở rộng tín dụng cho nông nghiệp, nông thôn

Nghị định 156/2025/NĐ-CP của Chính phủ về nâng mức cho vay không có tài sản bảo đảm; giảm thủ tục cho khách hàng vay vốn có hiệu lực từ ngày 1/7 nhằm điều chỉnh chính sách tín dụng phục vụ phát triển nông nghiệp và nông thôn.

Văn bản này bổ sung nhiều điểm mới như: mở rộng đối tượng vay vốn ưu đãi, đơn giản hóa quy trình thẩm định, cho phép sử dụng tài sản hình thành trong tương lai làm tài sản bảo đảm. Đồng thời, khuyến khích các ngân hàng thương mại, tổ chức tín dụng phối hợp với địa phương xây dựng mô hình liên kết tín dụng - sản xuất = tiêu thụ để đảm bảo dòng vốn vận hành hiệu quả.

Chính sách mới được kỳ vọng sẽ tăng khả năng tiếp cận vốn cho người dân và doanh nghiệp nông thôn, thúc đẩy chuyển đổi số, nông nghiệp công nghệ cao và phát triển bền vững khu vực "tam nông".

* Siết tiêu chuẩn sử dụng trụ sở, cơ sở công lập

Nghị định 155/2025/NĐ-CP về tiêu chuẩn, định mức sử dụng trụ sở làm việc, cơ sở sự nghiệp công lập có hiệu lực từ 1/7/2025, đưa ra các tiêu chí cụ thể về diện tích, số lượng phòng làm việc, và quy mô xây dựng trụ sở. Mục tiêu nhằm đảm bảo sử dụng hiệu quả tài sản công, hạn chế lãng phí và nâng cao trách nhiệm trong đầu tư xây dựng bằng ngân sách.

Các đơn vị sự nghiệp có quyền tự chủ cũng phải thực hiện báo cáo, xin ý kiến trước khi đầu tư mở rộng trụ sở. Đồng thời, Chính phủ khuyến khích việc sử dụng chung hoặc điều chuyển trụ sở giữa các cơ quan để tiết kiệm ngân sách.

* Chuẩn hóa hoạt động khuyến mại trong thương mại

Thông tư 39/2025/TT-BCT của Bộ Công Thương quy định chi tiết các nội dung về khuyến mại trong lĩnh vực thương mại, chính thức có hiệu lực từ ngày 1/7/2025. Thông tư giới hạn giá trị hàng hóa dùng để khuyến mại không quá 50% giá trị của sản phẩm chính, quy định rõ mức giảm giá tối đa, yêu cầu công khai thông tin giá gốc và mức khuyến mại.

Thông tư 39/2025/TT-BCT của Bộ Công Thương giới hạn giá trị hàng hóa dùng để khuyến mại không quá 50% giá trị của sản phẩm chính. Ảnh minh họa: BNEWS/TTXVN phát

Quy định mới nhằm ngăn chặn tình trạng khuyến mại ảo, bán phá giá, nâng khống giá trước khi giảm, từ đó bảo vệ người tiêu dùng và tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh hơn cho doanh nghiệp. Các doanh nghiệp thương mại, nhất là trong ngành bán lẻ và thương mại điện tử, cần nhanh chóng điều chỉnh quy trình khuyến mại để tuân thủ quy định này.

* Sử dụng số định danh cá nhân thay cho mã số thuế

Theo Thông tư số 86/2024/TT-BTC của Bộ Tài chính, từ ngày 1/7/2025, hộ kinh doanh, hộ gia đình và cá nhân đã được cấp mã số thuế sẽ chính thức sử dụng số định danh cá nhân thay thế, nếu thông tin đã khớp với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.

Chính sách này nhằm đơn giản hóa thủ tục hành chính, tạo thuận lợi trong việc điều chỉnh, bổ sung nghĩa vụ thuế phát sinh và nâng cao hiệu quả quản lý. Cơ quan thuế sẽ thống nhất quản lý dữ liệu người nộp thuế, người phụ thuộc thông qua số định danh cá nhân.

Việc áp dụng các quy định mới từ 01/7/2025 thể hiện xu hướng cải cách hành chính, tăng cường số hóa và hiện đại hóa quản lý trong lĩnh vực tài chính - thuế. Doanh nghiệp, tổ chức và cá nhân cần chủ động rà soát quy trình, cập nhật hệ thống thông tin để đảm bảo tuân thủ và vận hành hiệu quả trong giai đoạn mới…